Được xem là phương tiện “yếu thế” khi tham gia giao thông, theo các chuyên gia, quy định mô tô, xe gắn máy có đèn tín hiệu nhận diện giúp đảm bảo an toàn hơn.
Trước tiên phải hiểu đèn nhận diện ban ngày là gì?
Đèn nhận diện ban ngày là đèn được lắp phía trước của phương tiện để giúp phương tiện được dễ dàng nhận ra khi lái xe vào ban ngày. Đèn nhận diện ban ngày có thể bao gồm đèn chiếu sáng phía trước tự động bật khi động cơ hoạt động (AHO) hoặc đèn chạy ban ngày (DRL).
Về kỹ thuật, loại đèn AHO có 2 vùng chiếu sáng là chiếu xa và chiếu gần trên cùng một đèn. Khi chủ xe sử dụng các mẫu xe được trang bị loại đèn AHO không nên chuyển sang chế độ đèn chiếu xa mà để ở chế độ mặc định là đèn chiếu gần. Khi đó đèn chiếu gần chính là đèn nhận diện ban ngày.
Loại đèn nhận diện ban ngày thứ hai là DRL có thể nằm ở cụm đèn chiếu sáng phía trước, hoặc nằm ở vị trí tách biệt và thấp hơn vị trí đèn pha chiếu sáng phía trước giống như các loại đèn DRL của các mẫu ô tô, với mục đích giúp người đi bộ, xe ngược chiều dễ phát hiện xe mô tô, xe gắn máy đang chạy từ xa đến. Do đó, sẽ hạn chế gây chói mắt.
Hiện nay, một số mẫu xe máy của Yamaha và Honda tại thị trường Việt Nam cũng đã lắp đặt loại đèn DRL này như Yamaha Grande, Honda LEAD, Honda SH. Một số mẫu xe khác như Honda Wave Alpha và Honda Vision mới lại đang sử dụng loại đèn AHO. Cả 2 loại đèn này chỉ cần khởi động xe là sáng.
Hiện tại, quy định xe gắn máy không yêu cầu phải có đèn chiếu xa đã được đưa vào quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng ATKT & BVMT xe mô tô, xe gắn máy, áp dụng ổn định trong nhiều năm qua và nay được đưa vào quy định rõ hơn trong Luật.
Còn đối với quy định mô tô, xe gắn máy phải có đèn tín hiệu nhận diện khi tham gia giao thông chỉ bắt buộc đối với các xe sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu sau khi Luật có hiệu lực, không hồi tố đối với các xe đã sản xuất trước đó. Quy định này được xây dựng căn cứ theo Công ước Viên 1968 về báo hiệu đường bộ mà Việt Nam là thành viên.
Trên thế giới, xe máy được coi là phương tiện yếu thế hơn ô tô nên Công ước Viên quy định bật đèn nhận diện xe máy cả ngày (không phải đèn chiếu sáng) để người điều khiển ô tô phát hiện xe máy dễ dàng hơn, nhờ đó đảm bảo an toàn hơn cho người đi xe máy. Việt Nam đã tham gia Công ước này nên phải tuân theo quy định.
Hiện nay, tại Việt Nam mới chỉ yêu cầu người lái xe máy bật đèn chiếu sáng trong thời gian từ 19 giờ hôm trước đến 5 giờ sáng hôm sau hoặc khi sương mù, thời tiết xấu. Nếu quy định đèn tín hiệu nhận diện được áp dụng sẽ tạo ra thay đổi lớn về thói quen sử dụng đèn xe của người dân, góp phần đảm bảo an toàn giao thông (ATGT), kéo giảm tai nạn giao thông (TNGT).
Bên cạnh đó cũng có nhiều lo ngại về việc tiêu tốn nhiên liệu, các chuyên gia cho hay, do đây là đèn LED nên không tốn nhiên liệu như nhiều người lo ngại. Một số người lo ngại việc bật đèn sẽ phải tiêu thụ nhiên liệu nhiều hơn, tăng lượng khí thải ra môi trường, tăng nhiệt độ môi trường.
Thực tế, lượng nhiệt sinh ra môi trường có tăng lên nhưng không đáng lo ngại, trong khi đó, lợi ích rõ rệt về kéo giảm tỷ lệ TNGT nhờ sử dụng đèn nhận diện ban ngày đã được nhiều nước trên thế giới chứng minh
Thực tế, luật pháp các quốc gia khác cũng yêu cầu mô tô, xe gắn máy sử dụng đèn nhận diện ban ngày. Ví dụ như Mỹ và châu Âu đã quy định cách đây hơn 30 năm. Hay Malaysia cũng đã áp dụng từ năm 1992, Thái Lan năm 2005. Ấn Độ là thị trường xe máy lớn nhất cũng đã quy định sử dụng đèn nhận diện ban ngày vào năm 2017. Nhiều tài liệu tham khảo cũng chỉ ra việc áp dụng đèn nhận diện ban ngày giúp giảm 5% TNGT, có nước giảm tới 30%.
